Over precies twee weken staat hij weer voor de deur: Black Friday. Maar wat moeten we nu eigenlijk van deze dag vinden? Is het wel de moeite om hyperventilerend achter je mondkapje het gekkenhuis in te rennen? Hoewel hij zelf echt toe is aan een nieuwe televisie en deze over precies veertien dagen wil scoren, denkt mediaspecialist Tonie Broekhuijsen het zijne van 'Zwarte Vrijdag'. ,,Voor wie is deze dag eigenlijk een feest?"
Tonie Broekhuijsen 13 november 2020
Ik kan niet wachten. Nog veertien dagen, dan is het zover. De prijzenslag van het jaar! Het rad van fortuin gaat draaien. Ik hoor de kermismuziek al in mijn achterhoofd spelen: roterkoter, zet u in, speelt u mee! Rennen door de Bijenkorf, gillen in de Mediamarkt, shop till you drop! Ik heb er zin in. Het wordt weer angstaanjagend spannend. Zeker met alle coronavoorzorgsmaatregelen. Gillen met een mondkapje op klinkt wellicht wat besmuikter, maar dat mag de pret niet drukken: de aanbiedingen vliegen je om de oren. Tien, twintig, vijftig, honderd procent korting als je er drie van koopt, of twee voor de prijs van een halve. Of een halve voor de prijs van drie. Het maakt mij niet uit. Ik duik erin, ik ga ervoor, hyperventilerend onder mijn mondkapje ren ik het gekkenhuis binnen!
Gezondheid versus economie, hét thema van 2020
Dit jaar wordt heel bijzonder, want – onthulling – in onze woonkamer staat tot ergernis van mijn uithuizige kinderen nog steeds een televisie uit 2008. Een inchje of tien, twintig te klein, schat ik. Ik ben er nog niet zo in thuis hoeveel inch ik eigenlijk nodig heb, maar ik geef toe: dit kan beter, zeker nu we allebei wat ouder worden en de brillenglazen dikker. Dus hoppetee, ik sla mijn slag op Black Friday!
Ondernemers zijn er al op voorbereid, getuige alle berichten op deondernemer.nl. Zelfs de FNV bemoeit zich er dit jaar mee, want de vraag is of het voor het winkelpersoneel wel verstandig om in deze coronatijd de shoppingmalls vol te zuigen met shoppers? Goeie vraag, trouwens. Gezondheid versus economie is hét thema van 2020. Maar ik wilde het nu over het fenomeen Black Friday zélf hebben.
Zwarte vrijdag, klinkt al anders
Vroeger had je in winkelstraten nog zoiets als de ‘uitverkoop’. Dan moesten de seizoensmodellen, van kleding tot televisies, er nog even door de plaatselijke middenstand doorheen gejast worden, want de ‘nieuwe collectie’ was in aantocht. Het Sinterklaas-gevoel zat er al in verborgen. Jippie!Wat ‘n feest! Maar gaandeweg hield die uitverkoop niet meer op. Er kwamen Dolle Dwaze Dagen, loyaliteitskaarten met voorjaars-, zomer-, najaars- en winteraanbiedingen voor de liefhebbers. Zaterdagdeals, shoppingdagen, en jawel, we did speak nog een beetje Dutch in those days, maar de mega-deals, one-day-deals, deals-on-wheels, social deals en super sales daverden inmiddels al over ons heen. En nu kijken we reikhalzend uit naar Black Friday.
Zwarte vrijdag. Klinkt al anders. Even tussendoor: het van oorsprong Chinese Singles Day begint nu in Nederland ook aan een opmars, via dezelfde verspreiders als die van Black Friday: bol.com en de Mediamarkt. Singles Day is in China het grootste commerciële feest van het jaar, met een omzet van meer dan 40 miljard dollar vorig jaar. Vertaal dat maar eens naar het Nederlands: alleenstaandendag. Daar verdien je dus geen stuiver mee.
Singles Day
Terug naar Hilversum. Hoe kwam Black Friday tot ons? In 2015 wisten we nog van niets. NU.nl berichtte dat, volgens het platform Detailhandel.nl, steeds meer Nederlandse winkels meededen aan het Amerikaanse Black Friday, een dag na Thanksgiving, waarbij winkels in de VS stunten met aanbiedingen voor de kerstaankopen. In Nederland, verduidelijkte de persvoorlichter, wordt geen Thanksgiving gevierd, dus werd er weinig aandacht aan Black Friday besteed.
Goede uitleg. Maar er waren al zeker 21 online winkels die meededen aan Black Friday. En juist in dat jaar claimde een handige ondernemer de url blackfridaynederland.nl. Dat is trouwens dezelfde die tegenwoordig Singles Day organiseert. De verwachting was toen, in 2015, dat er op Black Friday wel zo’n 26 miljoen euro extra online zou worden uitgegeven. Inmiddels zijn die verkopen geëxplodeerd: vorig jaar werd er online 850 miljoen euro extra uitgegeven. In totaal, met de aankopen in de winkelstraten meegeteld, 1,5 miljard euro. Daar ga je als ondernemer toch even van zweten.
Rad van fortuin
Maar – en nu kom ik dan eindelijk tot de pointe, dank voor uw geduld – zijn dat extra verkopen of zijn dat aankopen die de consument sowieso in de planning had staan?
NRC Handelsblad ging op onderzoek uit. Het antwoord is ontnuchterend: "Kredietbureau Moody’s waarschuwde vorig jaar zelfs dat Black Friday ronduit slecht is voor Europese detailhandelaars. Volgens Moody’s is het namelijk niet zo dat consumenten door de vele kortingsacties méér gaan kopen, maar vooral op een ander moment. Kortom: ze hadden die televisie of keukenmachine hoe dan ook wel gekocht, alleen nu betalen ze niet de volle prijs."
Voor wie is het dan eigenlijk een feest? Ondernemer, wees wijs: net als op de kermis draait het Rad van Fortuin alleen voor de man achter het wiel.
Oorspronkelijk gepubliceerd op: