'Het wachten is op een parlementaire onderzoekscommissie coronasteunpakketten'

Op dezelfde dag dat het rapport over de kinderopvangtoeslagenaffaire wordt gepubliceerd, lezen we berichten over startende ondernemers die geen corona-ondersteuning krijgen omdat deze starters geen omzetcijfers van voorgaande jaren kunnen overleggen. 'Het is wachten op een parlementaire onderzoekscommissie', blogt mediaspecialist Tonie Broekhuijsen, 'die constateert dat mkb en zzp onnodig geleden hebben onder de onwil van politici en ambtenaren, die zich dan natuurlijk niets meer kunnen herinneren van alle regelingen die ze in deze tijd hebben opgesteld'.

Het is een prachtige foto van ANP-fotograaf Remko de Waal, gemaakt op het Binnenhof. Een slachtoffer van de kinderopvangtoeslagenaffaire staat glimlachend voor de minister-president met de duidelijk leesbare mededeling: ‘Wij herinneren ons alles.’ Het is een momentopname natuurlijk, maar de goedlachse minister-president knijpt even z’n ogen dicht en kijkt bedrukt. De foto blijft dagenlang in mijn hoofd hangen. Dit is de menselijke maat. Zo zouden bestuurders en burgers elkaar altijd in de ogen moeten kunnen kijken.

De tekst van het slachtoffer vind ik briljant. Tijdens de verhoren van de commissie Van Dam leden de verantwoordelijke ministers, staatssecretarissen, hoge ambtenaren van de ministeries van Sociale Zaken, Economische Zaken en de belastingdienst aan hardnekkige geheugenstoornissen over het toeslagen-dossier dat voor hen niets meer of minder was dan dat: een dossier.

Van de week werd een krabbeltje onthuld op een ambtsbericht van toenmalig staatsecretaris van Wiebes van Financiën, die in 2017 advies kreeg excuses te maken voor al het onrecht dat ouders werd aangedaan die als fraudeur werden bestempeld. ‘Ik ben niet tegen excuses, maar we moeten niet te nederig zijn, en ook uitleggen waarom we destijds die beslissing hebben genomen.’

Nummers zijn het. Geen namen, geen gezichten, geen ouders of kinderen die dankzij de heksenjacht van de belastingdienst als ‘frauderende’ burgers jarenlange ellende hebben moeten trotseren, met als gevolg stress, ziekte, echtscheidingen en armoede. ‘Wij herinneren ons alles.’

33,7 miljard

Merkwaardig genoeg maakt de coronacrisis ons dit jaar veel over onze overheid duidelijk. Zo zuinig en achterdochtig als de Belastingdienst de zogenaamd ‘frauderende ouders’ het afgelopen decennium te lijf ging, zo moeizaam en zuinig als de overheid nog steeds is bij het compenseren van de ellende aangericht door de gasboringen in Groningen, zo gul is de overheid het afgelopen jaar met de ondersteuning van het bedrijfsleven.

Na decennia dit land geregeerd te hebben als het zuinige Zeeuwse meisje is de overheid in enkele maanden tijd in een ongekende geldmachine veranderd, waar niet op een miljardje meer of minder wordt gekeken. De gebruikelijke opmerkingen uit de bankjes van de Tweede Kamer als ‘hoe gaan we dat dan betalen?’ en ‘We zijn toch gekke Gerritje niet!’ zijn verstomd, ook in de pers, en aan de borreltafels van de omroepen.

De coronasteunpakketten zijn hamerstukken geworden. Tot nog toe is er zo’n 33,7 miljard vrijgemaakt om het bedrijfsleven, mkb en de zzp-ondernemers door de crisis te slepen. Er zijn genoeg grote, belastingontwijkende bedrijven, die wat mij betreft niet gecompenseerd hoeven te worden. Bij deze bedrijven is natuurlijk geen vermoeden van fraude: juridisch mag dat allemaal, maar moreel is het natuurlijk niet te verantwoorden.

Die 33,7 miljard moet ook in perspectief worden geplaatst. Het klinkt als veel geld, maar het is tien procent van wat de overheid jaarlijks uitgeeft. Vrijgemaakt betekent ook niet dat al dat geld al is uitgekeerd, zoals veel ondernemers inmiddels wel weten. Er is een woud aan regelingen opgesteld, van NOW, TOGS tot TOZO tot TONK, waar de ondernemer zich op mag storten om gedeeltelijk voor de coronacrisis gecompenseerd te worden.

Vooropgesteld: had het kabinet zich net zo zuinig gedragen als in de afgelopen tien jaar dan zaten we nu al met z’n allen bij de Voedselbank – bij wijze van spreken dan. Een pikzwart scenario. Dus dat het kabinet de samenleving ondersteunt, is meer dan terecht. Zoals altijd gaat het om de manier waarop. En om die menselijke maat.

Geen omzetcijfers

Dus op dezelfde dag dat het rapport van de commissie Van Dam over de kinderopvangtoeslagenaffaire wordt gepubliceerd, lezen we berichten over startende ondernemers die geen corona-ondersteuning krijgen omdat deze starters geen omzetcijfers van voorgaande jaren kunnen overleggen.

Dat er geen omzetcijfers zijn, is logisch. Als je net begint, heb je vooral veel kosten en een soort omzetverwachting opgesteld voor de bank, je geldschieters of jezelf. Maar geen reële cijfers. Minister Wouter Koolmees begrijpt dat allemaal wel, maar, zo zegt hij tegen de NOS: “We hebben heel serieus gekeken naar wat we voor deze groep kunnen doen, maar als er geen omzet- of loongegevens zijn, is het heel moeilijk om subsidies ergens op te baseren. Daardoor ontstaat er een te groot risico op fraude en oneigenlijk gebruik. Ik begrijp dat dit nare verhalen zijn voor individuele ondernemers, maar het is te onuitvoerbaar. Dan moeten we ook gewoon nee zeggen."

De cursivering hierboven is van mij: fraude en oneigenlijk gebruik. Daar gaan we weer. Dus is het wachten op een parlementaire onderzoekscommissie, die over een aantal jaren constateert dat het ondersteunen van Booking.com tijdens de coronacrisis wellicht niet zo’n goed idee was en dat met name startende mkb- en zzp-ondernemers onnodig geleden hebben onder de onwil van politici en ambtenaren, die zich dan natuurlijk niets meer kunnen herinneren van alle regelingen die ze in deze tijd hebben opgesteld. “Er gebeurde ook zoveel…”

Onthoud dit, als u in maart gaat stemmen.

Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.deondernemer.nl/corona/maatregelen/rutte-de-jonge-wiebes-hoekstra-now-togs-tozo-parlementaire-onderzoekscommissie-steunmaatregelen~2694278