Verlos ons van die gokreclames met tweederangsacteurs als Wesley Sneijder

‘Rolmodellen’ mogen vanaf 30 juni niet meer worden ingezet voor gokreclames op tv, radio, internet en op abri’s in bushokjes. Dan zijn we dus eindelijk verlost van de tsunami aan reclames met tweederangsacteurs als Andy van der Meijde, Dick Advocaat, Sjaak Swart, Wesley Sneijder en Kim Feenstra, meldt mediadeskundige Tonie Broekhuijsen verheugd, want wat heeft dit nog met topsport te maken? En waarom staat de overheid dit toe?

Geef het volk brood en spelen, zeiden de Romeinen. En zie: zo geschiedde. Grote sportmanifestaties als de Formule 1, het wereldkampioenschap voetballen of golf- en tennisevenementen leven van sponsoren. Reclame is het toverwoord. Exclusiviteit ‘the name of the game’. Alleen uw bedrijfsnaam zal zichtbaar zijn op dat shirtje, de auto of langs de baan. Oké, als er nog een plekje vrij is, kan er tegen een gereduceerd prijskaartje nog wel een logo bij.

Dikke sportportemonnee

Grote sportevenementen worden sinds jaar en dag van voor naar achteren geregisseerd door de eigenaren van de wedstrijd. Wie er verslag mag doen, zeker als het gaat om de beeldrechten, moet een dikke portemonnee hebben. En die portemonnee moet weer worden gevuld door de adverteerders rond de wedstrijden op televisie en internet. Je zou het een reclame-carrousel kunnen noemen. Een ecosysteem dat gereguleerd wordt door de organisatoren die er - naast de miljoenen verdienende gladiatoren als Max Verstappen, Frenkie de Jong of Tiger Woods – niet slechter van worden.

Bij sportevenementen denk ik altijd: prima. Het gaat om de sport. Mensen genieten daarvan. Uiteindelijk zal het velen worst zijn of Max Verstappen door Red Bull of Monster wordt gesponsord, als-ie maar racet. Vervelender wordt het als die race dankzij de verkoop van de beeldrechten achter weer een ander kanaal verstopt zit dan je gewend was, waar je een nieuw abonnement voor moet afsluiten. Oké, jij wilt het zien, dus betaal je er maar voor. Dit vinden we logisch. Althans, zo werkt het nu, en ik lees of hoor daar weinig kritiek op. Wat gemopper over de kosten en het ongemak.

WK Qatar, China, Rusland

Bedenkelijker wordt het als het sportevenement in een land plaatsvindt met een slechte reputatie. Denk aan Qatar, China, Rusland en Saoedi-Arabië. Argumenten als ‘sport verbroedert’ of ‘we willen de sport ook in andere landen ontwikkelen’ worden terecht door niemand minder dan Louis van Gaal terzijde geschoven: ‘Dat we in een land spelen om 'het voetbal daar te ontwikkelen', zoals de FIFA dan zegt, dat is bullshit. Het gaat gewoon om geld en om commerciële belangen bij de FIFA.’

Precies.

Wat ooit begon om sport mogelijk te maken en sporters van een fatsoenlijke oude dag te voorzien – ze moeten hun pensioen toch uiterlijk voor hun veertigste binnen golfen, voetballen of racen – zijn de reclame en uitzendrechten rond sportevenementen een miljardenindustrie geworden, waar naast prestige voor de landen die worden bezocht, voor de organisatie vooral het geld telt. Voor de sportliefhebbers is steeds minder ruimte en keuzes. Zij zijn in de afgelopen decennia klapvee geworden, en voor dat klappen moeten ze nog grof geld betalen ook. Live, voor de televisie of online. Het is een merkwaardige ontwikkeling die zich in een kleine halve eeuw heeft afgespeeld. Dankzij kabel en internet kunnen wij, als consumenten, kijken naar wat we willen. Wie veertig jaar geleden Leicester City wilde zien spelen, moest toch echt het kanaal over zwemmen. Wie nu betaalt, ziet alles.

‘Opvallend is dat van de online gokbedrijven de staatsdeelnemingen Holland Casino Online en Toto het meest adverteren’

Nieuw is dat we in Nederland sinds een half jaar ook legaal kunnen gokken op al die evenementen. Als er geen markt is, maak je gewoon een markt, schreef mede-blogger Jouri Schoemaker afgelopen maand al. En daar weten de reclamebureaus achter bijvoorbeeld Betcity en Toto wel raad mee. Opvallend is dat van de tien vergunninghouders voor online gokken twee bedrijven zogenaamde staatsdeelnemingen van de overheid zijn. Deze twee staatsdeelnemingen, Holland Casino Online en TOTO, meldde casinonieuws.nl, hadden met afstand het grootste aandeel in het aantal reclames voor online gokken en deden ook de hoogste uitgaven, respectievelijk 3,5 en 2,8 miljoen euro, in de eerste maand van introductie. Afgaand op mijn eigen ervaring zijn ze nog steeds met afstand de grootste adverteerders.

Gevolg van dit nieuwe online gokfestijn is een tsunami aan reclames met tweederangsacteurs, die ooit als sporthelden successen vierden. Reclamebureaus weten: rolmodellen werken als je mensen behoeften wil aansmeren die ze niet eerder hadden. Onder het mom van onschuldig vermaak roepen Andy van der Meijde, Dick Advocaat, Wesley Sneijder, Kim Feenstra en Hans Klok de burgers op een gokje te wagen. Kan geen kwaad toch? Toch wel, weet het grootste deel van Nederland. Vraag het maar aan de verslavingsinstituten.

De massale reclamecampagnes van de gokbedrijven zet bij veel mensen kwaad bloed, ook in de Tweede Kamer. Onze minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind heeft nu beloofd om de Kansspelwet voor online gokken, die zijn voorganger Sander Dekker in Kabinet Rutte III heeft gelanceerd, weer af te zwakken. Aangezien dat tijd nodig heeft, wordt er nu eerst een verbod op het gebruik van rolmodellen voor gokreclames ingesteld.

Uitzondering sportsponsoring

Sportsponsoring wordt nadrukkelijk uitgezonderd. Sterker: ‘Het sponsoren van individuele beroepssporters en sportteams door gokbedrijven valt ook niet onder dit verbod op rolmodellen in gokreclames. Ook gesponsorde televisieprogramma’s vallen niet onder dit verbod’, weet casinonieuws.nl. Een kansloos en dubbelhartig verhaal dus als je gokken wil ontmoedigen. De overheid keurt hier weer eens z’n eigen vlees.

Dat sportevenementen niet zonder reclame en sponsoring kunnen, is prima. Maar zoals Louis van Gaal terecht opmerkte, begint die sponsoring en reclame inmiddels een geheel eigen leven te leiden, los van de sport en de fans. De gokindustrie is daar een ergerlijk en ongezond voorbeeld van.