Samenwerken is een kunst. Communicatie is een vak. Samenwerken kan zomaar samen tobben worden als er geen goede afspraken zijn gemaakt. En dan nog. Praat je wel dezelfde taal? Spreek je dezelfde dingen af? Mediaspecialist Tonie Broekhuijsen over het nut van inlevingsvermogen, ook wat de overheid betreft bij steun aan ondernemers.
,,Zeg wat je doet, en doe wat je zegt.” Mijn buurman staat er zelfverzekerd bij. Handen in de zij, hoofd iets naar beneden gericht, met fronsende wenkbrauwen. Aan de blik op zijn gezicht te zien, heeft hij dit vaker gezegd; waarschijnlijk spreekt hij zijn kinderen ook zo toe. Met de bijbehorende mimiek zou ik niet in de schoenen van de aannemer willen staan. Het heeft iets van: ,,Ik zeg het je nog één keer…”
Buurman is een grote man, wat sowieso altijd wat intimiderends heeft. Zoals wel vaker bij verbouwingen, sluit de planning van de aannemer niet aan op de planning van de loodgieter en de schilder. Dus begint de schilder ’s ochtends vroeg met schilderen, daar waar de aannemer en de loodgieter later nog aan het werk moeten, maar ja… Die waren er toen even niet. En de schilder wist van niets, want die dacht gewoon: iedereen weg, mooi, dan kan ik alvast beginnen.
Samenwerken is een kunst
Buurman is zwaar geïrriteerd. Ik vrees dat ik ‘m niet kan opvrolijken. Dus het verhaal dat samenwerken ook een kunst is – puntje van mijn tong, hou me vast, niet doen - slik ik toch maar even in. Dat is net zo erg als tegen iemand die de eerste kras op z’n nieuwe auto ziet, zeggen: ,,Tsja, eentje moet de eerste zijn!”
We zijn niet van elastiek, en dat maakt samenwerken zo moeizaam. Het vergt veel van onze flexibiliteit en ons inlevingsvermogen. Dat is niet alleen zo bij de verbouwing van je huis. Dat is bij elk project zo. Er moet een planning komen, er moet overlegd worden, wie gaat wat wanneer doen. En dan nog komt het altijd weer aan op de uitvoering. De dag zelf. En un momento dado – om met Cruijff te spreken.
Aan de start heeft iedereen er helemaal zin in. Toppie! Duimpjes omhoog. Gaan met die banaan. We gaan dit cheffen! No problem. Kom maar door. Optimisme viert hoogtij. ,,April, ja! Natuurlijk beginnen we in april, eerder als het aan mij ligt.” Geen vuiltje aan de lucht. Iedereen heeft in zijn agenda de dagen geblokkeerd dat hij of zij aan het project moet werken; niemand is nog ziek, zwak of misselijk, en alle familieleden leven nog. Het lijkt er bijna op dat iedereen dezelfde taal spreekt. En elkaar begrijpt.
Samenwerken met collega's anders dan met vreemden
En dan begint het. Als je lange tijd samenwerkt in een bedrijf ga je elkaar op een andere manier verstaan; je begrijpt wat iemand zegt, of wat hij eigenlijk bedoelt door de manier waarop hij kijkt, zijn wenkbrauwen optrekt of begint te lachen, en zelfs de manier waarop hij je naam uitspreekt of jouw opmerkingen keihard negeert. Hoe je het wendt of keert: je hebt elkaar jarenlang kunnen bestuderen, en of je je collega’s nu liefhebt of haat, je weet hoe zij in de meeste werksituaties reageren. Ik heb jarenlang een chef gehad, die riep: ,,Even roken?” En dan wist je dat er iets serieus besproken moest worden.
De samenwerking met vreemden is een ander verhaal. Vaak ongemakkelijk. Dan wordt samenwerken tobben. Na het vrolijke begin komt het aan op de daadwerkelijke uitvoering. Denkt hij of zij wat jij denkt? Heb je inderdaad hetzelfde afgesproken? En nog vervelender: trek je wel dezelfde conclusies uit wat er is gebeurd en wat er nog moet gebeuren?
,,Ja, maar ik dacht nog…”
,,Maar toen zei ik toch…”
,,Dus daarom ben ik alvast…”
En hoe zit het met koning klant?
En koning klant is ook niet overal altijd aan de beurt. Laatst liep ik langs de fietshandel waar ik een tijdje geleden mijn fiets ter reparatie had aangeboden. De fietsenmaker had me al gewaarschuwd dat het even zou kunnen duren in verband met de drukte. Maar dat was alweer dik anderhalve week geleden, dus waagde ik het erop. Toen ik naar binnen liep, riep hij me meteen toe: ,,Zo, die fiets van u is allang klaar, hoor!”
Enigszins overrompeld zei ik: ,,Heel fijn! Dank! U had me natuurlijk even kunnen bellen.” Hij keek me aan alsof ik hem een oneerbaar voorstel had gedaan. ,,Weet u hoeveel klanten ik heb? Dan zit ik de hele dag te bellen! Dat gaat toch niet!”
Communicatie verkleint kloof overheid en publiek
Communicatie is echt een vak. Verplaats je in die ander voordat je communiceert. Redeneer niet vanuit jezelf, maar vanuit de ander en probeer te begrijpen wat hij of zij bedoelt of verwacht. Ik ben er zelfs van overtuigd dat de kloof tussen overheid en publiek kan worden verkleind als er duidelijker wordt gecommuniceerd en geacteerd op dat wat wordt beloofd of beweerd. Als je als kabinet steun aan ondernemers belooft in crisistijd, vorder het dan niet een jaar later terug, onder het mom van fraudebestrijding. ,,Zeg wat je doet en doe wat je zegt.” Ik zeg het de buurman steeds vaker na.
Oorspronkelijk gepubliceerd op: https://www.deondernemer.nl/blog/tonie-broekhuijsen/samenwerken-communicatie-inlevingsvermogen-afspraken-overheid-ondernemers~2875877
